Qarayara insan və heyvanların xüsusi təhlükəli xəstəliyidir

Aqrar Xidmətlər Agentliyi (AXA) qarayara xəstəliyinə qarşı iribuynuzlu cavan heyvanlar arasında profilaktik peyvəndləmə tədbirini davam etdirir. Peyvəndləmə «Azərbaycan Respublikası üzrə 2020-ci il üçün epizootiya əleyhinə profilaktik və diaqnostik tədbirlər planı"na uyğun  olaraq aparılır. Tədbirlər həm fərdi, həm də fermer təsərrüfatlarında həyata keçirilir.

AXA bildirir ki, cari ilin 8 ay ərzində ölkə ərazisində 2284273 baş (o cümlədən 120464 baş cavan heyvanlarda) iribuynuzlu, 5752749 baş xırdabuynuzlu, 62974 təkdırnaqlı heyvanlar, 4971 baş donuz və 291 baş dəvə qarayara xəstəliyinə qarşı peyvənd edilib.

AXA xatırladır ki, heyvanların peyvənddən yayındırılması onların özlərinin və heyvanlarının xüsusi təhlükəli xəstəliklərə yoluxmasına şərait yarada bilər.

Qeyd edək ki, torpaq infeksiyası olan qarayara kəskin yoluxucu xəstəlik olub, septisemiya, müxtəlif böyüklükdə karbunkullar əmələ gəlməsi və ağır intoksikasiya ilə özünü göstərir.

Qarayaranın baş verməsi nəticəsində təsərrüfatlara böyük iqtisadi zərər dəyir. Təbii halda xəstəliyə iri və xırdabuynuzlu heyvanlar, dəvə, at, maral və başqa heyvanlar həssasdırlar. Bundan başqa bir çox vəhşi heyvanlar da xəstəliyə tutulurlar. Qarayaraya insanlar da həssasdır.

Heyvanlarda xəstəlik çox vaxt itigedişli və ildırımvari gedişli olur, ölüm qısa zaman ərzində baş verə bilir.

Qarayarayadan tələf olan heyvan cəsədi çox tez köpür, bütün təbii dəliklərdən qanlı köpük axır, selikli qişalar göyərir, qan sızmaları görünür, dərialtı toxuma şişkinləşir. Qan tünd rəngli, qatı və laxtalanmamış olur.

Hal-hazırda kənd təsərrüfatı heyvanlarının xüsusi təhlükəli xəstəliklərdən qorunması məqsədilə Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının tələblərinə uyğun olaraq 2020-ci ildə GMP və biotəhlükəsizlik standartlarına cavab verən yüksək keyfiyyətli peyvənd vasitələrinin (vaksin) alınması təmin edilib. Belə ki, əvvəllər qarayara xəstəliyinə qarşı Şt-55 vaksininin quru forması işlədilirdi ki, bu zaman da onun istifadə olunmasında biotəhlükəsizlik tələblərinə riayət olunması çətinlik yaradırdı. Bunu nəzərə alaraq cari ildə Şt-55 vaksininin 30%-li qliserin məhlulunda hazırlanmış maye formasına üstünlük verilib. Heyvanlar o cümlədən iribuynuzlu heyvanlar, qoyunlar, keçilər, atlar və dəvələr ildə bir dəfə bu vaksinlə peyvənd edilirlər.

AXA mütəxəssisləri tədbirləri xüsusi geyim dəsti, əlcək və qoruyucu maskalardan istifadə etməklə aseptika və antiseptika qaydalarına uyğun yerinə yetirirlər. Ödənişsiz əsaslarla aparılan peyvəndləmədən sonra dezinfeksiya işləri görülür. Bunlarla yanaşı, baytar mütəxəssisləri fermer və fərdi təsərrüfat sahiblərinə müxtəlif xəstəliklər haqqında da məlumatlar verirlər.

Aqrar Xidmətlər Agentliyi qarayara xəstəliyinə qarşı aparılan profilaktik tədbirlərin daha səmərəli və operativ həyata keçirilməsi üçün heyvan sahiblərini və aidiyyəti yerli qurumları baytar mütəxəssisləri ilə əməkdaşlığa dəvət edərək, xatırladır ki, heyvanların peyvənddən yayındırılması onların xüsusi təhlükəli xəstəliklərə yoluxmasına şərait yarada bilər. Odur ki, heyvan sahibləri vaxtında sahə baytarlıq məntəqəsinə, rayon(şəhər) baytarlıq idarələrinə və ya Nazirliyin 1652 saylı Çağrı Mərkəzinə müraciət etsinlər.

Hazırda heyvanlar arasında heç bir infeksion xəstəlik, o cümlədən qarayara  xəstəliyi qeydə alınmayıb. Ölkədə epizootik durum sabitdir və profilaktiki tədbirlər davam etdirilir.